Auteurswet en arrangeren

Indien de orkestbanden door een groep zelf legaal zijn gekocht, mogen deze gebruikt worden voor eigen repetities en uitvoeringen. Er is geen aanvullende afdracht aan Buma/Stemra verschuldigd.

Een uitlener die auteursrechtelijk beschermd werk uitleent, moet hiervan zelf een correcte opgave doen aan de Stichting Leenrecht, en de daarover vastgestelde vergoeding betalen. Een groep die in een bibliotheek een auteursrechtelijk beschermd werk raadpleegt of leent, hoeft daar zelf geen betalingen over te doen. Uiteraard is wel een licentie vereist als men er fotokopieën van maakt. Zie onder het kopje ‘FEMU: additioneel kopiëren van bladmuziek’.

Veel dirigenten schrijven zelf arrangementen voor hun koor. Dat is leuk werk, ook al omdat je het lied op het niveau en de samenstelling van de groep kunt afstemmen. Maar… officieel mag je dit alleen doen met toestemming van de rechthebbenden.

Toestemming krijgen is echter een ingewikkeld en tijdrovend verhaal, zeker voor arrangeurs die alleen voor de eigen groep(en) schrijven, zie hier. Daar komt nog bij dat de rechthebbende uitgever soms een bedrag vraagt, dat niet op te brengen is. Of hij laat maandenlang niets van zich horen. Dat schiet niet op natuurlijk. Er zijn dan ook veel arrangementen in omloop waarvan de rechten niet zijn geregeld.

Vocalink ziet arrangeurs graag legaal werken. Zo verdienen de rechthebbenden wat hen toekomt, kunnen uitgeverijen blijven bestaan en komt er ook steeds nieuwe muziek op de markt. Er zijn oplossingen om dit dilemma tussen de positie van grote uitgeverijen en kleine arrangeurs te doorbreken. Hierbij gaat het uitdrukkelijk om arrangeurs die in een kleine oplage schrijven, meestal alleen voor de eigen groepen. Hun primaire belang is artistiek, niet financieel.

ArrangeMe
Het werkt als volgt. Ga naar https://www.arrangeme.com/. ArrangeMe is een dochteronderneming van Hal Leonard, wereldwijd de grootste uitgever van lichte vocale muziek. Hier kun je je aanmelden als arrangeur door een login te maken.
Check of je arrangement op de lijst staat van de 1,3 miljoen titels die ArrangeMe aanbiedt: de constructie werkt namelijk alleen voor de arrangementen die op deze lijst staan. Vervolgens upload je je arrangement via die website. Belangrijk is dat je de voorgeschreven lay-out hanteert en aangegeven teksten plaatst. De lay-out is makkelijk aan te passen als je werkt in een muzieknotatieprogramma als Finale of Sibelius.

Prijs
Na het uploaden word je gevraagd een prijs te rekenen voor jouw arrangement. Jouw koor schaft vervolgens het arrangement via ArrangeMe aan, naar het aantal exemplaren dat de groep groot is. Bestaat de groep uit 20 zangers, dan schaf je dus 20 exemplaren aan. Je krijgt een downloadcode, en kunt daarmee de bladmuziek zelf printen of op je tablet zetten. Je hebt dan een legale, geautoriseerde uitgave van het ‘eigen’ arrangement. 

Aanvullende vergoeding
ArrangeMe biedt deze constructie zó aan dat de arrangeur 10% van de verkoop krijgt. ArrangeMe houdt zelf 90% om uit te keren aan de rechthebbenden. De arrangeur verdient er dus niet veel aan. Daarom is het wel zo netjes als het koor de arrangeur uit eigen kas nog aanvullend compenseert voor de vele uren aan werk die erin zijn gaan zitten. Een indicatie voor zo’n aanvullende vergoeding: tussen € 70,- en € 200,-, afhankelijk van de lengte en de complexiteit van het arrangement.

Let wel: wil je als arrangeur echt je brood verdienen met het schrijven en uitbrengen van arrangementen, dan helpt deze constructie via ArrangeMe niet. Je zult in dat geval zelf afspraken moeten maken met de uitgeverijen die de muziek beheren die jij wil arrangeren.

Pepijn Lagerwey, voormalig directeur BALK

Aanvulling: uitgeverijen bij wie arrangeerrechten betrekkelijk eenvoudig zijn te regelen
Het bovenstaande verhaal betreft vooral de internationale lichte muziek. Gaat het om muziek van eigen (Nederlandse) bodem dan is het krijgen van toestemming in de regel gemakkelijker. Je kunt van zo’n song de contactgegevens van de rechthebbenden vinden via de titelcatalogus op de website van Buma/Stemra. Daarnaast is de toestemming voor repertoire waarvan de rechten bij Warner Chappell liggen meestal eenvoudig te regelen via de website van Faber Music in Engeland. Dat repertoire is herkenbaar doordat in de titelcatalogus van Buma/Stemra als e-mailadres xulenebofni.[antispam].@warnerchappell.com staat.

Alle originele producten met daarop of daarin auteursrechtelijk beschermde werken mag je weer weggeven, verkopen of uitlenen aan anderen, als je die producten tenminste via legale weg verkregen hebt. Binnen het auteursrecht wordt dan gesproken van 'uitputting'. Dat betekent dat je met bijvoorbeeld een gekochte muziekpartituur mag doen wat je wilt, zoals doorverkopen of weggeven aan iemand anders. Deze uitputting heeft overigens alleen betrekking op dit ene, specifieke exemplaar dat al (legaal) in omloop was gebracht. Je mag er geen kopieën van maken en die in omloop brengen! Let op: je hebt wél toestemming nodig als je zelf aangekocht bladmuziek daarna wilt verhuren! Overigens kun je voor het verhuren van bladmuziek een licentie regelen via Femu.